حتی یک فرد غیرمتخصص هم می‌تواند تایید کند که خواب خوب شبانه باعث می‌شود در طی روز فعال و پرانرژی باشیم. اگر یک شب خوب نخوابیم، روز بعد، خسته، حواس پرت و بی قرار خواهیم بود، زیرا خواب نقش مهمی در خلق و خو و عملکرد شما دارد.
محققان دانشگاه پنسیلوانیا، مطالعه‌ای انجام دادند و در آن به شرکت کنندگان اجازه ندادند بیشتر از ۴ ساعت و نیم بخوابند. بعد از یک هفته، شرکت کنندگان گزارش دادند که افکار منفی‌شان زیاد شده است و از نظر روانی و ذهنی بسیار خسته هستند. ولی بعد از اینکه خواب مناسب و کافی داشتند، این علائم برطرف شد.
درست است که خواب روی خلق شما تاثیر دارد، وضعیت روانی و ذهنی شما هم به همان اندازه روی خوابتان تاثیر دارد. اگر استرس داشته باشید یا مضطرب باشید، بدن‌تان هورمون‌هایی ترشح می‌کند که باعث می‌شود شب نتوانید بخوابید. بنابراین چرخه معیوبی تشکیل می‌شود که باعث استرس بیشتر و کم خوابی بیشتر شما می‌شود.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که ۱۵ تا ۲۰ درصد افرادی که دچار بی‌خوابی هستند، به افسردگی جدی مبتلا می‌شوند. تحقیقات زیادی برای رابطه کم خوابی و افسردگی انجام شده است که نشان می‌دهند این دو به شدت به هم وابسته‌اند. همچنین افرادی که بی‌خوابی دارند، خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی در آن‌ها بیشتر است.
خواب علاوه بر اینکه بر خلق‌وخوی شما تاثیر می‌گذارد، رابطه مستقیمی با قدرت یادگیری شما هم دارد. سه فرایند جداگانه در یادگیری دخیل هستند: کسب اطلاعات، ادغام با اطلاعات قبلی و بازخوانی.
در فرایند کسب اطلاعات، مغز اطلاعات را در مدارهای عصبی ذخیره می کند. در محله دوم، با ادغام اطلاعات جدید با قبلی، ارتباطات عصبی تقویت می‌شود و باعث می‌شود اطلاعات در بهترین جای حافظه ذخیره شوند. در مرحله بازخوانی، مغز اطلاعاتی را که در حافظه ذخیره کرده است را بازخوانی می‌کند.
اگر خواب خوب و کافی نداشته باشید، هر سه مرحله دچار اختلال می‌شود. البته دو مرحله کسب اطلاعات و بازخوانی اطلاعات، بیشتر تحت تاثیر خواب قرار دارند.
بنابراین، دانشجوها و دانش آموزان باید به یاد داشته باشند که خواب ناکافی روی عملکرد آن‌ها در امتحانات تاثیر منفی دارد. بی‌خوابی حتی می‌تواند باعث شود که انجام دادن کارهای ساده هم برایتان سخت شود. مثلا ممکن است یک مساله راحت و ساده را نتوانید حل کنید.
برای بهتر کردن کیفیت خوابم چکار کنم؟
یک روتین قبل از خواب داشته باشید. دقیقا مثل کاری که با قصه گفتن برای بچه ها انجام می‌دهید. گوشی را کنار بگذارید و ذهن‌تان را برای خواب آماده کنید. تمرین‌های مدیتیشن هم می‌توانند گزینه خوبی برای برگرداندن آرامش به ذهن باشند. با این کار خواب بهتر و آرام‌تری خواهید داشت. قبل از خواب از نور شدید دوری کنید، مخصوصا نوری که از لپتاپ یا گوشی به چشم‌تان می‌خورد. قبل از خواب کافئین و الکل مصرف نکنید.
وضعیت تخت خواب و اتاق خوابتان هم نقش مهمی در کیفیت خوابتان دارد. تشکی که استفاده می‌کنید، میزان نور اتاق، رنگ‌های به کار رفته در چیدمان اتاق و نظم و تمیزی اتاق خواب رابطه مستقیم با کیفیت خواب شما دارند. استفاده از موسیقی آرامش‌بخش مثل صدای باران یا رودخانه می‌تواند برای حذف صداهای آزاردهنده محیطی کمک کند.
خلاصه و جمع بندی
کیفیت خواب شما روی خلق و خو، قدرت یادگیری و میزان استرس شما رابطه مستقیمی دارد. همچنین کمبود خواب می‌تواند ریسک ابتلا به افسردگی و اختلالات اضطرابی را افزایش دهد. برای افزیش کیفیت خواب، داشتن یک روتین شبانه کمک زیادی می‌کند. همچنین سعی کنید اتاق خواب و تخت خوابتان نیز شرایط خوبی برای خواب داشته باشد.