بیماری اسکلرودرمی
(Scleroderma) یک بیماری بافت همبند است که شامل تغییرات در پوست، عروق خونی، عضلات و اعضای داخلی می باشد. این یک بیماری خودایمنی می باشد. سیستم ایمنی بدن به اشتباه، به بافت های سالم بدن حمله کرده و آنها را از بین می برد. اسکلرودرمی در لغت به معنای "سفتی پوست" است و به دلیل اینکه سفت شدن پوست یکی از شایع‌ترین علایم این بیماری است به این نام خوانده می‌شود.
علایم و نشانه های بیماری اسکلرودرمی
این بیماری در زنان و مردان دیده می‌شود اما در بین زنان بین سن 30 تا 50 سال شیوع بیشتری دارد.از مشخصه‌های اولیه این بیماری می‌شود به ایجاد کبودی یا خونریزی زیر پوست بدون علت، ایجاد علایم عفونت مثل تب یا چرک کردن زخم و کند شدن روند بهبود و التیام زخم‌ها اشاره کرد.
علائم پوستی اسکرودرمی
در اثر سرما یا گرمای هوا، انگشتان دست ها و پاها، به رنگ آبی یا سفید درمی آیند، ریزش مو، سفتی و خشکی پوست، پوست به صورت غیرطبیعی به رنگ تیره و یا روشن در می آید، خشکی و سفتی انگشتان دست، دست ها و ساعد اگر اسکلرودرمی در انگشتان بیمار به وجود آید باعث سفت شدن و افزایش ضخامت پوست شده به طوری که بیمار به خصوص در معرض سرما نوک انگشتانش خونریزی می‌کند به حدی که نیاز به درمان پیدا می‌کند، توده های سفید کوچک در زیر پوست. گاهی از اوقات این توده ها مواد سفید رنگی همانند خمیر دندان را تراوش می کنند، زخم در نوک انگشتان دست یا پا.
علائم استخوانی و عضلانی اسکرودرمی
- درد مفاصل
- بی حسی و درد پاها
- درد، سفتی و ورم انگشتان دست و مفاصل
- درد مچ دست
علائم تنفسی اسکرودرمی
- زخم شدن ریه ها
- سرفه خشک
- تنگی نفس
- خس خس سینه
علائم گوارشی اسکلرودرمی
- نفخ کردن بعد از غذا
- یبوست
- اسهال
- سختی بلع غذا که به مرور منجر به کاهش وزن شدید بیمار می‌شود.
- برگشت غذا از معده به مری(ترش کردن غذا)
- عدم کنترل مدفوع (بی اختیاری مدفوع)
اسکلرودرمی می تواند باعث التهاب و کوچک شدن عروق خونی (مثل عروق خونی کلیه ها) گردد. مشکلات کلیوی می تواند سبب افزایش فشار خون گردد.
درمان اسکلرودرمی
داروهای مورد استفاده عبارتند از:
- داروهای ضد التهاب قوی به نام کورتیکواستروئید
- داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی مانند متوتروکسات
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی
- دارو برای سوزش سردل یا مشکلات بلع غذا
- داروهای کنترل فشار خون و یا مشکلات کلیوی
سایر روش های درمانی عبارتند از:
-درمان با نور برای از بین بردن ضخامت پوست
-داروهایی برای بهبود تنفس
-داروهایی برای درمان پدیده رینود
- درمان معمولا همراه فیزیوتراپی می باشد.
کنترل و مراقبت ها
اسکلرودرمی به علت ناشناخته بودن علت آن، قابل پیشگیری نیست و از طرفی چون روند پیشرفت بیماری نیز آهسته است، برخی اقدامات می‌تواند از رنج بیمار بکاهد مثلا گرم نگه داشتن مفاصل از خشکی آنها کم می‌کند.
- استفاده از محلول‌های نرم کننده و چرب کردن پوست تا حدی به نرم شدن آن کمک می‌کند.
- فعالیت بدنی متعادل تا اندازه‌ای که بیمار خسته نشود، در حفظ انعطاف پذیری پوست، مفاصل و ایجاد جریان خون مطلوب موثر است.
- استفاده از غذاهای نرم می‌تواند در تخفیف مشکلات بلع مفید باشد و افزایش تعداد وعده‌های غذایی و کاهش حجم غذای هر وعده هم گامی موثر در کم کردن نفخ، سوزش سر دل و دیگر ناراحتی‌های گوارشی است.
مراقبت های مهم دیگر:
- سیگار را ترک کنید. نیکوتین موجود در سیگار، موجب چسبیدن رگ های خونی می شود و عروق خونی باریک می شوند.
-سوزش سردل (ترش کردن غذا) خود را کنترل کنید. سر موقع غذا بخورید و از خوردن غذا در دیروقت جدا بپرهیزید. از مصرف غذاهایی که باعث سوزش سر دل می شوند، خودداری کنید و از رژیم غذایی‌تان حذف کنید. فورا بعد از غذاخوردن دراز نکشید. اگر مجبور بودید که دراز بکشید، سر خود را بالا بیاورید تا اسید معده وارد مری نشود. مصرف داروهای آنتی‌اسید تحت نظر پزشک نیز مفیدند.
-فعال باشید. ورزش یکی از راه های مقابله با اسکلرودرمی می باشد. ورزش باعث بهبود گردش خون می شود و سفتی پوست و عضلات را تسکین می دهد و شما را انعطاف پذیر می سازد.
- از مصرف کافئین خودداری کنید.
-ماهی های چرب حاوی امگا 3 می باشند که برای این بیماری مفید می باشد.
-از غذاهای محتوی فیبر بالا استفاده کنید.
-از سرما خود را حفظ کنید. صورت، دستان و انگشتان خود را در سرما بپوشانید. حتی اگر درب فریزر را می خواهید باز کنید، دستکش بپوشید.
- تحقیقات نشان داده است که مصرف روزانه ویتامینD تحت نظر پزشک، در درمان این بیماری مهم است.
- از ژل ویتامین E تحت نظر پزشک استفاده کنید. این ژل مخصوصا در افراد مبتلا به اسکلرودرمی سیستمیک مهم است. تحقیقات نشان داده است که این ویتامین مانع از ایجاد بافت اضافی می گردد.
