کبد چرب ( Fatty liver ):
اکثر افرادی که برای هر علتی از شکم سونوگرافی و یا سی تی اسکن انجام می دهند ضمن رپورت مشکل اصلی بیمار، اگر در کبد عارضه دیگری نباشد می نویسند کبد دارای گرید ؟ چربی است و یا کبد چرب گرید ؟ میباشد . در کشورهای آمریکائی گزارش شده که بیش از 30% افراد بالغ دارای درجاتی از کبد چرب می باشند و در ایران نیز اگر میزان شیوع بیشتر از این درصد نباشد قطعا کمتر از آن هم نیست.
واقعا این عارضه و یا بیماری چیست ؟
کبد:
کبد بزرگترین غده و گرم ترین عضو بدن میباشد که وزنی حدود 6/1 – 2/1 کیلوگرم دارد.
کبد یکی از مهمترین ارگان های بدن بوده و وظایف و فعالیت های بیشماری دارد و در صورت خارج کردن آن از بدن فرد بیش از 24 ساعت زنده نخواهد ماند.
طبق نظر یک فیزیولوژیست اروپائی اگر بشر بخواهد کبد را بطور مصنوعی بسازد براساس نیازهای بدن انسان، کارخانه ای به وسعت شهر کلن آلمان و حجم خون مورد نیاز آن به اندازه رودخانه راین خواهد بود ( عظمت و شگفتی خلقت ! )
در ضمن کبد یکی از ترمیم پذیرترین ارگان های بدن نیز می باشد و برآورد شده است اگر یک دهم کبد سالم باشد انسان میتواند زنده باقی بماند.
کبد چرب چیست؟
کبد ارگانی است که در حال طبیعی فقط مقدار جزئی چربی در ساختمان داخلی خود دارد ولی گاها" به علل مختلف، چربی در ساختمان کبد انباشته شده و اگر انباشت چربی در کبد بیش از 10-5% حجم طبیعی کبد باشد به آن عارضه کبد چرب می گویند. هرچقدر شدت انباشت چربی در کبد بیشتر باشد به همان اندازه عملکرد کبد را تحت تاثیر منفی قرار داده و مختل می سازد.
کبد چرب بر اساس شدت انباشت چرب به چهار درجه ( گرید = grade ) تقسیم میشود که گرید های 1 و 2 نیازی به مداخلات پزشکی ندارد و با تغییر الگوی زندگی و رژیم غذایی میتوان تا حدودی آنها را اصلاح کرد ولی در گریدهای 3 و 4 حتما مداخلات پزشکی لازم است .
علائم کبد چرب:
- ضعف و بیحالی
- افزایش وزن
- تهوع
- درد زیر دنده های آخری سمت راست قفسه سینه
- برجستگی رگهای پوستی روی ناحیه کبد
- قرمزی کف دست ها
که همه علائم فوق اختصاصی نبوده و در اکثر موارد مخصوصا" در گریدهای پائین ممکن است بیمار هیچ علائمی نداشته باشد و یا بیمار آن را احساس نکند.
علل:
- مصرف الکل
- مصرف نمک زیاد
- مصرف کربوهیدرات زیاد ( نان سفید - برنج – شکر )
- اضافه وزن زیاد
- مصرف طولانی مدت برخی داروها
- دیابت نوع 2
- کم کردن سریع و شدید وزن
- کلسترول بالا ( خیلی بالا )
چه غذاهایی باید مصرف نشود یا کم مصرف شود:
- الکل
- گوشت قرمز زیاد
- نان و برنج زیاد
- شکر و شیرینی جات
- نمک زیاد
غذاهای مفید برای کبد چرب:
قهوه – چای سبز– گریپ فروت– بلغور، جو دوسر– انواع توت– آب فراوان– سبزیجات- ماهی– آووکادو – شیر کم چرب– ویتامین E – زیتون- سیر .
کبد چرب در صورت تداوم و پیشرفت:
اگر کبد چرب تداوم یابد و کنترل نشود با گذشت زمان میتواند به سیروز و نارسائی کبدی منجر شود که خودهمین نارسائی میتواند مشکلات زیادی برای فرد بوجود آورد و بدرجاتی در طول عمر خود تاثیر منفی بگذارد.
دکتر عباس دیندوست – مسئول بیماریهای غیرواگیر