در تعویض کامل مفصل ران مفصل رانی که شدیدا تخریب شده است با مفصل مصنوعی جایگزین می شود .
مراقبت های قبل از عمل :
1- انجام آزمایشات خون و ادرارطبق دستور پزشک
2- انجام نوار قلب و بررسی وضعیت قلبی عروقی
3- انجام رادیوگرافی لگن طبق دستور پزشک
4- گرفتن تاریخچه : هرگونه عفونت و حساسیت پوستی و تورم در قسمت های مختلف پا و مصرف دارو را به پزشک یا پرستار خود اطلاع داده همچنین آگاهی پزشک یا پرستار شما از عفونت های ادراری – دهان و دندان و سایر قسمت های بدن ضروری می باشد. قبل از عمل مراقبت های لازم از پوست و دستورات پزشک اجرا میشود.
5- مددجوی عزیز هرگونه اطلاعات در زمینه مشکلات قلبی – ریوی – داروهای مصرفی – استعمال دخانیات – ابتلا به بیماری خاص (دیابت و سایر) – حساسیت به دارو یا مواد خاص – سابقه دریافت خون و سایر موارد را در اختیار پزشک و پرستار خود قرار دهید. باید آسپرین و داروهایی که روی انعقاد خون موثرند از 14-10 روز قبل قطع شده باشند.
6- اقدامات عمومی شامل گرفتن علائم حیاتی – نصب باند شناسایی روی دست شما و آمادگی های لازم برای عمل انجام می شود.
عوارض احتمالی:
1) خونریزی 2) اختلال عصبی عروقی 3) دررفتگی پروتز 4) ایجاد لخته در وریدهای عمقی 5) عفونت 6) زخم فشاری ناحیه پاشنه
مراقبت پس از عمل
1- کنترل درد: استفاده از مسکن – تغییر وضعیت و استفاده از بالش به منظور حمایت از مفصل ران موجب کاهش فشار روی برجستگی های استخوانی و کاهش درد می شود.
2- وضعیت صحیح قرار گیری: خوابیده به پشت و سر کمی بالا قرار می گیرد وضعیت سر تخت زاویه کمتر از 60 درجه می باشد از 3-2 بالش بین پاها استفاده میشود و بیمار نباید به سمت عمل شده بچرخد چون باعث دررفتگی مفصل ران میشود در سالمندان از تشک های ویژه به منظور پیشگیری از زخم های فشاری استفاده میشود و کمک به راه رفتن زود هنگام در 48 ساعت اول پس از جراحی بهبود عملکرد بیمار را تسریع می کند برای استفاده از لگن مخصوص شکستگی، باید مفصل ران سالم را خم نمود و از دستگیره تخت برای بلند کردن و قرار گرفتن روی لگن استفاده کرده به هیچ عنوان نباید مفصل ران مبتلا بیش از 90 درجه خم شود.
3- پیشگیری از دررفتگی پروتز: شما باید همیشه زانوها را با فاصله از هم قرار دهید و به هنگام خوابیدن بالش بین پاها قرارگرفته و هرگز یک پا روی پای دیگر نیندازید. از خم شدن به جلو وقتی روی صندلی نشسته اید خودداری کنید. وقتی روی صندلی نشسته اید از خم شدن برای برداشتن چیزی از روی زمین خودداری کنید. از صندلی بلند و صندلی توالت استفاده کنید. از خم کردن ران برای پوشیدن لباس مثل جوراب – شلوار و کفش اجتناب شود.
هنگام نشستن مفصل ران بیمار باید بالاتر از مفصل زانو قرار گیرد و پای مبتلا نباید بالا قرار داده شود. شما می توانید زانوهایتان را خم کنید.
هنگام قرار گرفتن در وضعیت طاقباز – خوابیده به پهلو و هنگام چرخیدن مددجو باید از چندین بالش بین پاها استفاده کند. از خم کردن شدید ران و چرخش پای مبتلا به خارج یا داخل خودداری کرده و احتیاطات ذکر شده حداقل 4 ماه پس از جراحی باید رعایت شود. در غیر اینصورت دررفتگی پروتز اتفاق می افتد که پرستار بلافاصله باید به جراح اطلاع داده در غیر اینصورت آسیب دائمی جریان خون و اعصاب ناحیه مبتلا رخ می دهد. (12-8 هفته اول خطر دررفتگی مفصل در بالاترین حد خود قرار دارد که باید از آوردن فشار روی مفصل خوددار کرد)
4- ارتقاء تحرک بیمار: یک روز پس از عمل حرکت با واکر یا چوب زیربغل شروع می شود به دلیل کاهش فشار خون در وضعیت ایستاده حرکت برای مدت کوتاه انجام میشود.
5- کنترل ترشحات زخم: تجع خون و مایعات در ناحیه عمل سبب عفونت میشود به منظور تخلیه خون و ترشحات از ساکشن استفاده میشود در 24 ساعت اول، تخلیه 200 تا 500 سی سی قابل انتظار است معمولا تا 48 ساعت پس از عمل تخلیه ترشحات به کمتر از30 سی سی در هر 8 ساعت می رسد و پس از ان درن (ساکشن ) خارج می گردد که در صورت لزوم از تزریق خون برای شما استفاده خواهد شد.
6- پیشگیری از ایجاد لخته در وریدهای عمقی: احتمال وقوع این امر 14-7 روز پس از عمل جراحی می باشد.
- از جورابهای الاستیک به منظور پیشگیری از ایجاد لخته در وریدهای عمقی و آمبولی استفاده می شود که روزی دو بار به مدت 20 دقیقه جوراب ها باید درآورده شده و از پوست مراقبت شود. به منظور پیشگیری حتی اگر بیمارحرکت کند باید در زمان بیداری هر نیم ساعت 20-10 بار مفاصل مچ پا و کف پا را خم و راست کند. پرستار نبض زیر زانو پشت پا و پشت قوزک پا و دمای آن را بررسی می کند.
- هر 8 ساعت توسط پرستار تندرنس (حساسیت به درد) و درد پشت ساق پای شما بررسی میشود از آوردن فشار به ناحیه زیر زانو (توسط ملحفه – بالش و سایر) جلوگیری کرده و تغییر وضعیت داده میشود. مصرف مایعات و مصرف داروهای ضدانعقاد به منظور پیشگیری از غلیظ شدن خون و ابجاد لخته انجام میشود.
7- پیشگیری از عفونت: برای پیشگیری از عفونت پانسمان با تکنیک استریل تعویض شده و علائم حیاتی و ظاهر زخم بررسی میشود.همچنین سوند ادراری – لوله تخلیه (درن) بمنظور پیشگیری از عفونت پس از عمل هر چه سریعتر درآورده میشود در صورتیکه اقدامات تهاجمی مثل کشیدن دندان یا معاینه سیستوسکوپی (مشاهده مثانه با دستگاه) دارید آنتی بیوتیک برای شما تجویز میشود.
آموزش خود مراقبتی پس از ترخیص
1- کنترل درد: با استراحت های دوره ای استفاده از داروهایی که برای شما تجویز شده وانحراف فکر و آرام سازی می توانید از درد خود بکاهید.
2- مراقبت از محل زخم: ناحیه برش جراحی را خشک و تمیز نگهدارید و پانسمان آنرا مرتبا تعویض کنید و درد تورم و ترشح و تب از علائم عفونت محل زخم شما خواهد بود که در صورت مشاهده چنین علائمی سریعا به پزشک جراح خود و یا اورژانس بیمارستان مراجعه کنید. 14-10 روز پس از عمل بخیه ها کشیده میشود.
3- ارتقاء حرکت: باید از وسایل کمکی عصا و واکر بطور صحیح و طبق آموزش های داده شده استفاده کنید و وزن خود را بر پای عمل شده نیندازید وضعیت خود را بطور مکرر تغییر داده و در طی 4 ماه اول پس از جراحی از خم کردن بیش از 90 درجه مفصل ران و روی هم انداختن پاها اجتناب کنید.
از توالت فرنگی و صندلی های بلند استفاده کنید و بهنگام استراحت بمنظور جلوگیری از نزدیک شدن پاها بهم از بالش بین پاها استفاده شود بمدت 6-3 ماه پس از جراحی از بالا رفتن از پله خودداری کنید.
با فیزیوتراپی و ورزش عضلات ران خود را تقویت کنید. فعالیت جنسی برای مدت 6-3 ماه در وضعیت خوابیده به پشت انجام شود و بیش تر از 45 دقیقه روی صندلی ننشیند رانندگی 6-4 هفته پس از جراحی امکان پذیر است از مسافرت های طولانی خودداری کنید از انجام فعالیت های شدید مثل حمام در وان – دویدن – بلند کردن اجسام سنگین – خم کردن و چرخش بیش از حد (مثل بالا رفتن - پاروکردن و چرخش شدید بدن) خودداری شود.
از داروهای تجویز شده طبق دستور و آموزش های داده شده استفاده شود و محیط منزل را از موانع فیزیکی دور کنید. در مراحل اولیه نقاهت و تا زمانی که بهبودی در قدرت و تحرک شما حاصل شود فعالیت های روزانه خود را با کمک اطرافیان انجام دهید. سرویس های خدماتی مثل تلفن، زنگ اخبار و سایر باید در دسترس شما قرار داشته باشد تا در صورت بروز ناتوانی و مشکل بتوانید به آنها دسترسی داشته باشید.
علائم خطر: در صورت بروز علائم خطر سریعا به پزشک خود و یا بیمارستان مراجعه کنید این علائم شامل:
1- دررفتگی پروتز که با علائم افزایش درد – ناتوانی در حرکت پاها- احساس صدای ترکیدن در مفصل ران و چرخش غیرطبیعی پاها ظاهر میشود.
2- ایجاد لخته: در وریدهای عمقی پا که علائم آن درد در پشت ساق پا و تورم می باشد.
3- عفونت محل زخم: که با تورم - ترشحات چرکی – درد و تب همراه است.
4- آمبولی ریوی: که با تنگی نفس ناگهانی – تاکی پنه – افزایش تعداد تنفس و درد قفسه سینه همراه است.
منابع
درسنامه پرستاری داخلی جراحی برونر و سودارث ویراست سیزدهم 2014 جلد نهم ارتوپدی