تعویض هردو سطح مفصلی یک مفصل با مواد صناعی یا فلزی .بیماران دچار درد و ناتوانی شدید مفصلی ممکن است تحت عمل جراحی تعویض مفصل قرار گیرند . عوامل موثر در تخریب مفصلی شامل استئو آرتریت ، آرتریت روماتوئید ، تروما و بد شکلی های مادرزادی می باشد.
عوارض احتمالی
خطر بروز عوارض احتمالی(ترومبوآمبولی ،عفونت ، فلج عصب پرونئال) فلج عصب پرونئال: آسیب عصب پرونئال شایع ترین دلیل افتادگی پا است. عصب پرونئال شاخه اي از عصب سیاتیک است که به عضلات بالا آورنده مچ و انگشتان پا رفته و موجب انقباض وحرکت آنها میشود. در صورتی که این عصب فلج شود عضلات ذکرشده هم فلج شده و در نتیجه مچ پا دچار افتادگی میشود. ضایعات عصب پرونئال می توانند ناشی ازجراحی یا فشار در حوالی زانو درسر استخوان فیبولا در ساق پا باشند. تشخیص با نوار عصب وعضله است.نکته مهم حفاظت از عصب در برابر صدمات یا فشاربیشتر است.
علائم خطر
وجود علائم خطر نیاز فوری به مراجعه به پزشک و یا مراکز درمانی را دارد .این علائم شامل موارد ذیل است.
- عفونت (درد، تورم زانو ،خروج ترشحات از زخم وتب) با حرکت دادن فعال مچ پا
توسط بیمار پس از عمل می توان به این امر پی برد.
- تورم یکطرفه ساق پا و حساسیت در لمس – گرمی و قرمزی – تب و لرز – ایجاد ناگهانی تنگی نفس و درد قفسه سینه
- قرمزی سفتی و تورم در محل جراحی زانو
- افزایش درد زانو با فعالیت و حتی در زمان استراحت
مراقبت های قبل از عمل جراحی
- انجام آزمایشات خون و ادرار طبق دستور پزشک
- انجام نوار قلب و بررسی وضعیت قلبی – عروقی
- انجام رادیوگرافی زانو طبق دستور پزشک
- هر نوع عفونت و حساسیت پوستی و تورم در قسمت های مختلف پا را به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
- کلیه داروهایی داروهای مصرفی و هر نوع عفونت ادراری – دهان و دندان و سایر قسمت ها را به پزشک وپرستار خود اطلاع دهید.
- قبل از عمل مراقبت از پوست و دستورات پزشک برای شما اجرا میشود.
- مددجوی عزیز هرگونه اطلاعات در زمینه مشکلات قلبی – ریوی – داروهای مصرفی – استعمال دخانیات – ابتلا به بیماری خاص (مثل دیابت و سایر) – حساسیت به دارو و یا مواد خاص – سابقه دریافت خون و سایر موارد را در اختیار پرستار و پزشک خود قرار دهید. باید آسپیرین و داروهایی که روی انعقاد خون موثرند (حتی گیاهی) از از 10-14 روز قبل قطع شده باشند.
مراقبت های پس از عمل جراحی
- برای کنترل درد شما از مسکن استفاده شده و عضو عمل شده بالا نگهداشته میشود. پس از عمل زانو با یک باند اژ فشاری پانسمان شده و کمپرس یخ ممکن است برای کنترل ورم – درد و خونریزی شما استفاده شود.
- پس از عمل جراحی هر ساعت برای بهبود وضعیت ریه های خود باید تنفس عمیق و سرفه کنید.
- به منظور کنترل و پیشگیری از عفونت آنتی بیوتیک قبل و بعد از عمل و رعایت روش استریل بهنگام تعویض پانسمان و تخلیه ظرف حاوی ترشحات انجام میشود. همچنین علائم عفونت مجاری ادراری توسط پرستار در شما بررسی میشود .
- پرستار وضعیت عصبی عروقی پای شما را (حرکت – حس – رنگ – نبض) هر 4الی2 ساعت بررسی می کند وخونرسانی بافتی با دقت کنترل میشود چون ورم و خونریزی می تواند مانع گردش خون شود بنابر این روزانه پای شما از نظر تورم یکطرفه ساق پا – حساسیت در لمس – گرمی و قرمزی بررسی میشود.
- در هنگام بیداری هر ساعت مچ پا را با حرکات فعال خم کنید.
- دستگاه CPM برای بهبود گردش خون و التیام زخم و ارتقاء دامنه حرکت و پیشگیری از ایجاد لخته استفاده میشود.
- در صورت لزوم برای شما خون تزریق خواهد شد.
- از خم کردن زانو و قرار دادن بالش زیر زانو اجتناب کنید و باید در روز اول پس از عمل با وسایل کمک کننده (چوب زیربغل و واکر) و نیروی کمکی حرکت کرده و راه بروید ولی وزن خود را بر پای عمل شده نیندازید بعد از 4الی2 هفته بتدریج عصاها حذف میشوند. و هیچگاه به تنهایی اقدام به حرکت نکنید. ایمنی را در هنگام استفاده از وسایل رعایت کنید.
- با انجام ورزش های مچ و ساق پا و استفاده از جوراب های ضدآمبولی و مصرف داروهای ضدانعقاد طبق تجویز پزشک از ایجاد لخته در وریدهای عمقی پا و ریه های شما پیشگیری می شود.
- از رژیم غذایی متعادل به منظور پیشگیری از یبوست و ترمیم زخم و استخوان استفاده کنید.
آموزش های حین ترخیص
- تمیز و خشک نگه داشتن محل عمل تا وجود بخیه ها
- مراجعه به پزشک 10تا14روز پس از عمل جهت خروج بخیه ها
- استفاده از توالت فرنگی در منزل
- پی گیري انجام فیزیوتراپی پس از عمل در صورت نیاز
- از زخم خود مراقبت کرده و به نشانه های عفونت محل زخم )درد- تورم زانو- خروج ترشحات از زخم و تب(توجه کنید. و مراجعه به مراکز درمانی در صورت بروز این علائم.
- محل را خشک و تمیز نگهدارید و هر روز زخم خود را به صورت استریل تا 15 روز پانسمان کنید.
- بانداژ اندام با باند کشی و ویبریل تا 15 روز انجام شود.
- از وسایل کمک حرکتی مثل واکر و عصا طبق آموزش های داده شده با رعایت نکات ایمنی استفاده کنید.
- فعالیت فیزیکی را با رعایت محدودیت های تحمل وزن بتدریج شروع کنید.
- بخیه ها قابل جذبند ولی در صورت غیرقابل جذب بودن پس از 15 روز بخیه برداری انجام میشود.
- استحمام در آخر هفته اول مجاز است.
- ورزش های آموزش داده شده را بطور صحیح در منزل اجرا کنید.
- یک هفته پس از ترخیص جهت کنترل وضعیت عمل و زخم به پزشک مراجعه سپس سه ماه بعد و پس از آن سالی یکبار
- از داروهای تجویز شده توسط پزشک طبق آموزش های داده شده استفاده کنید.
- بهتر است محل زندگی شما پله نداشته باشد ولی در صورت وجود حتما باید نرده داشته باشند.
- در حمام یک نرده به عنوان تکیه گاه وجود داشته باشد و یک صندلی بلند در حمام قرار دهید.
- از توالت فرنگی بلند استفاده کنید که جایی برای قرار گرفتن دست داشته باشد که با فشار دادن دست ها بلند شوید.
- قالی هایی که ممکن است سبب لیز خوردن شما شوند را جابجا کنید.
- از صندلی بلند راحت که پشت آن محکم است و در کنار آن محلی برای گرفتن دست ها وجود دارد استفاده کنید.
- یک میز یا چهارپایه کوچک هنگام نشستن زیر پاها برای بالا نگهداشتن آنها قرار دهید.
- در طی 2 سال اول پس از جراحی قبل از هر پروسیجر جراحی یا دندانپزشکی آنتی بیوتیک طبق تجویز پزشک استفاده کنید.
- به دندانپزشک و هر پزشک دیگر که مراجعه کنید بگویید که تعویض مفصل زانو شده اید.
- آب درمانی پس از 3 هفته ممکن است ولی شنا پس از 6 هفته توصیه میشود – رانندگی پس از 6 هفته مجاز است – هر سال را رادیوگرافی کنترل توصیه میشود.
- از همان روز اول حرکات مرتب خم و باز کردن زانو حداقل 100 بار در روز (زیر پاشنه یک پارچه یا نایلون لغزنده قرار داده شود) انجام شود و یا در حالت آویزان کردن هر دو ساق از لبه تخت یا صندلی بلند، با کمک پای سالم حرکات بلند کردن و پایین آوردن روی ساق عمل شده انجام شود.
منابع
درسنامه پرستاری داخلی جراحی برونر و سودارث ویراست سیزدهم 2014 بیماری های ارتوپدی(جلد نهم)
راهنمای بالینی پرستاری اعظم گیوری جلد اول