مراقبت از گچ و آتل
گچ وسیله ای برای بی حرکت کردن و اصلاح عضو شکسته است . در گچ گیری مفصل بالا و پایین عضو آسیب دیده نیز باید بی حرکت شود.
علائم خطر
مددجودر صورت عدم وجود حس و حرکت انگشتان عضو مبتلا یا حس سوزش و گزگز و درد غیر قابل تسکین، تغییر رنگ و دمای پوست ،وجود ترشح یا بوی بد از زیر گچ ، خونریزی ،گشاد شدن گچ نسبت به قبل ،احساس تنگی و فشار دائمی ،درد و گرفتگی عضلات زیر گچ هر چه سریعتر به پزشک اطلاع و یا به مرکز درمانی مراجعه کند.
مراقبت های پرستاری لازم و آموزش های حین بستری
- آموزش روش های تسکین درد مثل بالا نگهداشتن عضو ، استفاده از کمپرس سرد ،مسکن های خوراکی تجویز شده و اطلاع به پرستار در صورت عدم تسکین درد . (یخ را هر 2 تا 3ساعت یکبار بمدت 15الی 20 دقیقه روی گچ بگذاریداز یک پارچه یا حوله محافظ بین یخ و گچ استفاده کنید تا مانع خیس شدن گچ شود )
- در صورت عدم تسکین درد با روش های بالا ، می تواند نشاندهنده عوارض گچ گیری (سندروم کمپارتمان) باشد.
- پرستار کنترل وضعیت عصبی و عروقی (نرو واسکولار) و پر شدگی مویرگی را انجام می دهد. (در پر شدگی مویرگی در کمتر از 3 ثانیه پس از فشار دادن بستر ناخن رنگ آن مجدا صورتی خواهد شد)
- مددجو پس از گچ گیری تشویق به حرکت دادن انگشتان دست یا پایی که داخل گچ است می شود.
- تشویق مددجو به حرکت دادن تمام مفاصل غیر ثابت و سالم خود جهت حفظ عملکرد مفاصل می شود.
- محدودیت های حرکتی به بیمار توضیح داده می شود.(در صورت داشتن گچ پا استفاده از عصا،عدم گذاشتن پا روی زمین ،عدم انداختن وزن بدن روی پای دارای گچ )
- پس از گچ گیری در معرض هوا قراردادن گچ تا خشک شدن کامل آن با رعایت وضعیت صحیح اندام جهت جلوگیری از بد شکلی گچ تازه
- توضیح به بیمار در مورد طول مدت درمان و زمان انجام گرافی کنترل و مراجعه مجدد به پزشک
- پرستار پنج P را در عضو مبتلا بررسی می کند. (نبض ،درد،رنگ پریدگی ،بی حسی ،فلج،و عدم حرکت)
- هر یکساعت در زمان بیداری مددجو باید ورزش های ایزومتریک را انجام دهد.
آموزش خود مراقبتی پس از ترخیص
- مددجو حرکات و کارهای روتین خود را انجام داده ولی از اندام مبتلا زیاد کارنکشد.(ورزش و رانندگی )
- عضو مبتلا بالاتر از سطح قلب جهت پیشگیری از ادم (ورم) قرارگیرد.
- پوست زیر گچ خارانده نشود(باعث ایجاد زخم می شود).هیچ وسیله یا جسمی را وارد گچ نکنید. جهت بهبودی از باد خنک سشوار استفاده کنید همچنین می توان از داروهای آنتی هیستامین و ضد حساسیت معمولی استفاده کنید.
- دقت در خشک ماندن عضو گچ گرفته حین استحمام اگر گچ ضد آب باشد به شما خواهند گفت.
- انجام حرکات دامنه حرکتی (به میزان و محدوده حرکتی هر مفصل دامنه حرکتی گویند) که سبب افزایش جریان خون شده و خطر ترومبو آمبولی را کاهش می دهد(آموزش توسط پرستار یا فیزیوتراپ انجام می شود)
- روزانه دمای بدن خود را با دماسنج کنترل کنید.
- اگر برای شما آتل گیری انجام شده از بازکردن مداوم و دلخواه آن خودداری کنید. اگر پزشک اجازه باز کردن آتل را در مواقع خاص مثل شب ها یا برای خواب و حمام کردم بدهداجازه بازکردن آنرا دارید.
- پیش از حمام کردن یک حوله را بدور لبه ی بالای گچ بپیچید(بهیچ وجه آن را داخل فضای گچ نکنید)سپس یک روکش پلاستیکی را کاملا روی گچ کشیده و انتهای آن را مانند یک کیسه محکم ببندیدو در هنگام حمام کردن اندام گچ گرفته را با وجود پوشش پلاستیکی خارج از جریان مستقیم آب نگهداریدو در آب غوطه ور نکنید.
- از شنا کردن و یا تماس گچ با باران و برف و یخ خودداری کنید.
- در صورتیکه گچ به هر علتی خیس شد، می توانید آن را با جریان هوای بوسیله سشوار خشک کنید،دقت کنید که فقط از باد خنک دستگاه و بهیچ وجه آن را روی درجه گرم یا داغ قرار ندهیدچون باعث سوختگی پوست زیر گچ می گردد.همچنین می توانید از یک دستگاه مکنده مانند جاروبرقی استفاده کنیدکه باعث مکش و خروج هوای مرطوب از داخل گچ می گردد. چنانچه فقط سطح خارجی گچ اندکی مرطوب شده و اطمینان دارید که آب به داخل آن نفوذ نکرده است یک حوله ضخیم با قدرت جذب آب بالا در آن بپیچید.توجه کنید در صورتی که پنبه های داخل گچ خیس شد بهیچ وجه شخصا اقدام به خارج کردن آنها نکنیدو جهت تعویض گچ مراجعه کنید.
- اندام آسیب دیده معمولادر طول چند روز اول پس از گچ گرفتن دچار تورم خفیف تا متوسط می شود و باعث احساس تنگی خفیف در گچ می شود، برای کاهش تورم به ویژه در طول 48 ساعت اولیه باید اندام به طور کامل بالا قرار گیرد بهیچ وجه آویزان نشده و یا فشار بر آن وارد نشود توجه کنید که اندام شما باید بالاتر از سطح قلب قرار گیرد ، می توانید دراز بکشید و اندام گچ گرفته شده را روی چند بالش قراردهید، بالش ها را فقط زیر زانو یا آرنج نگذارید بلکه به شکلی قرار دهید که کل قسمت گچ گرفته شده بر روی آن تکیه کند، در روزهای آینده باید این کار را هنگام شب و استراحت و همچنین تا حد ممکن در طول روز انجام دهید تا اندام دچار تورم و کاهش جریان خون نشود.
- برای بهبودی جریان خون در روزهای اول هر 5/0 تا یک ساعت چند بار انگشتان خود را تکان دهید و خم و راست کنید روز های بعد نیز تا جایی که امکان دارد بطور مرتب این حرکت را تکرار کنید و روزانه چندین بار عضلات اندام خود را که داخل گچ قرار دارند را منقبض کنید تا دچار ضعف شدید نشوند .بهتر است روزانه انگشتان خود را از نظر رنگ و دما بررسی کنید و مطوئن شوید که دچار کبودی ، رنگ پریدگی یا سردی نشده باشند .
- گچ خود را تمییز نگه دارید و از وارد کردن مواد زاید و آلودگی داخل آن خودداری کنید و موقع غذا خوردن روی آنرا بپوشانید.
- بهداشت قسمت های خارجی گچ را رعایت کنید ، ناخن ها را کوتاه نگهداریدو روزانه چندین بار از محلول های ضدعفونی کننده که نیاز به شستشو با آب ندارند برای شستن استفاده کنید.
- از مصرف هرگونه پودر ، کرم ، لوسیون ، روغن و سایر بر روی پوست اطراف گچ یا داخل آن خودداری کنید چون باعث عفونت می شود .
- پنبه های داخل گچ را خارج نکرده وبه آن اضافه نکنید.
- استفاده از رنگ های غلیظ و روغنی باعث بسته شدن کلیه منافذ گچ و قطع تنفس پوست می شود .
- گچ را از منابع حرارتی و آتش دور نگهدارید چون پنبه های آن براحتی شعله ور می شوند .
- اگر گچ گیری سبب محدودیت حرکتی در شما شود رژیم غذایی خود را تنظیم کنید تا از بروز چاقی جلوگیری کنید.
منابع
مراقبت از گچ و آتل دستورالعمل یکپارچه ترخیص از اورژانس دیتا