معمولا 6 هفته پس از زایمان، دوره ای است که طی ان تغییرات ناشی از بارداری در اعضای مختلف بدن بتدریج به حالت قبل از بارداری برمی گردد.
- 2 هفته پس از زایمان تخمک گذاری آغاز و احتمال بارداری وجود دارد پس یک روش پیشگیری از بارداری بعد از 2 هفته توصیه می شود.
- مادر بایستی مصرف قرص آهن و مولتی ویتامین را تا 3 ماه پس از زایمان ادامه دهد.
- شستن لباسهای زیر با شوینده های صابونی و خشک کردن لباسهای در زیر نور آفتاب
- مواد غذایی حاوی پروتئین، کلسیم و ویتامین به میزان بیشتر مصرف کند.
- استفاده از لباسهای زیر نخی و حدالامکان با رنگهای روشن
- مصرف مواد غذایی چرب و شیرین را کاهش دهد.
- از پوشیدن لباسهای تنگ و با جنس پلاستیکی جدا خودداری فرمایید.
- به میزان 6 تا 8 لیوان در روز مایعات بنوشید.
- از خوردن غذاهای نفاخ حاوی حبوبات جدا خودداری نمائید.
- از مصرف زیاد نوشیدنیهای محرک (قهوه، چای و ...) خودداری کند.
- قرار دادن برگ کلم پیچ شسته شده بر روی پستان می تواند در کاهش درد و التهاب موثر باشد.
- ناحیه تناسلی را با آب پس از هر بار دفع ادرار و اجابت مزاج به ویژه در طول مدت خونریزی شستشو دهید.
- محل بخیه ها را با مواد ضدعفونی کننده طبق توصیه پزشک یا کارمند بهداشتی شستشو و تمیز نگهدارید.
- در 24 ساعت اول بعد از زایمان از بستر برخاسته و حرکت کنید.
- لباسهای زیر و نوارهای بهداشتی در فواصل کوتاه تعویض گرددو پس از شستشو و خشک نمودن لباسهای زیر در معرض نور آفتاب (اتو کردن لباس ها ) دوباره استفاده کنید.
- بلافاصله پس از زایمان شیردهی را آغاز کنید.
- پس از هر بار شیردهی یک قطره شیر را روی نوک پستان قرار داده و بگذارید در معرض هوا خشک شود .
- بنا به میل و تقاضای شیرخوار ،کودک را شیر دهید.
- محل برش اپی زیاتومی معمولا پس از 3 هفته ترمیم می شود و نخ بخیه محل برش سزارین پس از 7 تا 10 روز نیاز به کشیدن دارد.
- مادر باید در مورد مصرف غذاهای آلرژی زا دقت کافی داشته باشد زیرا نوزاد به یک سری از مواد غذایی که مادر می خورد حساس بوده و پاسخ آن را بصورت علائم پوستی نشان می دهد.
- استحمام روزانه و ترجیحا ایستاده مفید است.
- فعالیت جنسی معمولا 6 هفته پس از زایمان آغاز می شود ولی بهتر است از پزشک معالج خود بپرسید.
علائم خطر پس از زایمان
با مشاهده هر یک از علائم زیر فورا با پزشک یا ماما تماس گرفته شود و یا به بیمارستان یا واحد بهداشتی درمانی مراجعه شود.
- خونریزی بیش از حد قاعدگی در هفته اول
- درد شکم یا پهلوها
- تب و لزر
- سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
- خروج ترشحات بدبو و چرکی از مهبل
- درد و تورم و سفتی پستانها
- درد و تورم یک طرف ساق و ران
- درد و سوزش و ترشح از محل بخیه ها
- افسردگی شدید
مراقبت از پستانها
مراقبت از پستانها نقش ارزنده ای در تداوم شیردهی دارد بایستی پستان ها را تمیز نگه دارید و از مصرف صابون، مواد ضدعفونی کننده و یا شستشوی مکرر پستان ها خودداری شود.برای بهبود ترک نوک پستان که ناشی از شیوه نادرست در آغوش گرفتن نوزاد و گرفتن نوک پستان است پاک کردن نوک پستان از بزاق نوزاد با پارچه نخی و مالیدن یک قطره از شیر بر روی نوک پستان و قرار دادن آن در هوای آزاد تا خشک شود می تواند برای کاهش درد ناشی از ترک نوک پستان موثر باشد.